Konsultasiya al

Genetik Diaqnoz və Psixoloji  Reaksiya

Müasir tibbin inkişafı ilə bir çox irsi xəstəliklər erkən mərhələdə aşkar oluna bilir. Genetik testlər nəticəsində insanlarda müxtəlif xəstəlik riskləri və ya daşıyıcı status müəyyən edilə bilər. Bu informasiya ilkin baxışda yalnız tibbi xarakter daşısa da, əslində insanın emosional və psixoloji vəziyyətinə dərin təsir edir.

Bir insan və ya ailə üzvü genetik xəstəlik diaqnozu aldıqda, bu xəbər bir sıra güclü emosional reaksiyalara səbəb ola bilər: şok, inkar, qorxu, narahatlıq, depressiya, günahkarlıq və gələcəklə bağlı qeyri-müəyyənlik. Xüsusilə valideynlər övladlarında genetik xəstəlik aşkarlandıqda özlərini günahkar hiss edə və ciddi psixoloji yük altında qala bilərlər.

Genetik Xəstəliklərin Psixoloji Təsirləri

Genetik xəstəliklərin psixoloji təsiri çoxşaxəlidir və fərdi xüsusiyyətlərdən, ailə və sosial dəstəkdən, cəmiyyətin yanaşmasından asılıdır. Ən çox rast gəlinən psixoloji vəziyyətlər:

• Qeyri-müəyyənlik və gələcək qorxusu: Genetik diaqnoz bəzən xəstəliyin inkişaf etmə ehtimalını göstərir, lakin xəstəliyin nə vaxt və necə başlayacağını əvvəlcədən demək olmur. Bu isə daimi narahatlıq və gələcəyə inamsızlıq yaradır.
• Depressiya və təşviş pozuntuları: Xüsusilə irsi xərçəng, Huntington xəstəliyi, talassemiya və digər ağır xəstəliklərə daşıyıcılıq insanlarda depressiya, yuxusuzluq, təşviş və həyat keyfiyyətində azalma ilə nəticələnə bilər.
• Ailə münasibətlərində dəyişiklik: Genetik xəstəliklər ailə daxilində günahkarlıq, ittiham, qorxu və hətta münasibətlərin pozulmasına səbəb ola bilər.
• Sosial izolasiya və stiqmatizasiya: Xəstəliyin irsi olması və ictimai yanlış təsəvvürlər insanlarda sosial təcrid və özgüvən itkisi yarada bilər.
• Qərar qəbulunda çətinlik: Uşağa sahib olmaq, evlənmək və ya ailə planlaması kimi həyati qərarlarda ciddi tərəddüdlər və psixoloji yük yarana bilər.

Genetik Konsultasiyanın Rolu və Əhəmiyyəti

Məhz bu səbəblərə görə, genetik konsultasiya — yalnız tibbi deyil, həm də psixoloji və sosial dəstək funksiyasını yerinə yetirir.

Genetik konsultasiyanın əsas funksiyaları:

• İnformasiyanın izahı: Genetik konsultant test nəticələrini aydın və başa düşülən şəkildə izah edir, irsi riskləri, ehtimal olunan nəticələri və müalicə/profilaktika yollarını izah edir.
• Psixoloji dəstək: Xəstəyə və ailəsinə emosional dəstək göstərir, təşviş və qorxu hisslərinin öhdəsindən gəlməyə kömək edir.
• Qərar verməyə dəstək: Ailə planlaması, hamiləlik, daşıyıcı testləri, profilaktik tədbirlər və digər həssas mövzularda peşəkar məsləhət verir.
• Sosial resurslara yönləndirmə: Lazım olduqda psixoloq, psixiatr və sosial xidmətlərlə əlaqələndirir.

Afgen Genetik Diaqnoz Mərkəzində genetik konsultasiya hər bir fərdin və ailənin fərdi ehtiyaclarına uyğun şəkildə həyata keçirilir, müasir elmi standartlara və etik qaydalara əsaslanır.

Genetik Konsultantların Peşəkar Yanaşması

Afgen-də çalışan genetik konsultantlar yalnız laborator nəticələrlə deyil, insanların emosional və sosial ehtiyacları ilə də işləyir. Konsultasiya prosesi:

• İnsanlara və ailələrə açıq, empatik və məxfi yanaşma,
• Test nəticələrinin doğru və səmərəli izahı,
• Psixoloji stressin idarə olunmasında professional dəstək,
• Ailənin uzunmüddətli müşahidə və dəstəyinin təşkili prinsipləri əsasında qurulur.

Psixoloji Dəstəyin Faydaları

Genetik diaqnoz və ya xəstəlik riski olan şəxslər üçün psixoloji dəstək aşağıdakı üstünlükləri təmin edir:

• Qorxu və təşvişin azalması, həyata pozitiv yanaşmanın bərpası,
• Ailə münasibətlərində harmoniyanın saxlanması,
• Qərar vermə prosesində özünü güclü və dəstəklənmiş hiss etmək,
• Xəstəliyin idarəsində motivasiya və adaptasiya.

Genetik Konsultasiyanın Gələcək Rolu

Elm və texnologiyanın inkişafı ilə fərdiləşdirilmiş tibbin əsas elementi kimi genetik konsultasiyanın rolu daha da artacaq. Gələcəkdə hər bir insanın genetik riskləri və sağlamlıq potensialı haqqında dəqiq məlumat almaq və onu düzgün dəyərləndirmək, məhz peşəkar genetik konsultasiyanın sayəsində mümkün olacaq.

Genetik xəstəliklər təkcə bədənin deyil, ruhun və münasibətlərin də xəstəliyidir. Düzgün genetik konsultasiya və psixoloji dəstək — sağlam gələcəyin, ailə rifahının və fərdi güvənin açarıdır.
 Siz də genetik riskləri və test nəticələrinin mənasını başa düşmək, düzgün qərar vermək və bu yolda psixoloji dəstək almaq istəyirsinizsə, Afgen Genetik Diaqnoz Mərkəzinə müraciət edin!