Konsultasiya al

RET (REarranged during Transfection) və MET (Mesenchymal Epithelial Transition factor) genləri, hüceyrə böyüməsini, diferensiasiyasını və sağ qalmasını tənzimləyən tirozin kinaz reseptorlarını kodlayır. Bu genlərdə baş verən genetik dəyişikliklər – xüsusilə gen fuziyaları və amplifikasiya – bir sıra xərçəng növlərinin patogenezində mühüm rol oynayır.

RET və MET genetik dəyişikliklərinin aşkar edilməsi müasir onkoloji müalicədə pasiyentə fərdiləşdirilmiş yanaşmanı təmin edir. Bu məqsədlə istifadə olunan üsullardan biri də FISH (Fluorescent In Situ Hybridization) texnologiyasıdır. FISH metodu xromosom səviyyəsində struktur dəyişiklikləri yüksək dəqiqliklə müəyyən etməyə imkan verir.

RET Genində Baş Verən Genetik Dəyişikliklər:

RET genində iki əsas genetik dəyişiklik müşahidə olunur:

1. RET fuziyaları (rearrangements):
   1. Ən çox NSCLC (nonsmall cell lung cancer) və tiroid karsinoması ilə əlaqələndirilir.
   2. RET fuziyaları, RET geninin digər genlərlə birləşərək daimi aktiv zülal formalaşdırması nəticəsində yaranır (məs., KIF5B-RET, CCDC6-RET).
   3. Bu dəyişikliklər hüceyrə içi siqnal yollarını daimi aktivləşdirir və nəzarətsiz bölünməyə səbəb olur.

2. RET mutasiyaları:

1. 1. Xüsusilə medullər tiroid karsinoması və MEN2 sindromu ilə əlaqələndirilir.
   2. Bu test daha çox molekulyar sekanslama ilə aparılır, lakin fuziya aşkarlanması üçün FISH metodu idealdır.

MET Genində Aşkarlanan Dəyişikliklər:

MET genində müşahidə olunan əsas genetik pozuntular:

1. MET amplifikasiyası:
   • Ən çox ağciyər adenokarsinomasında rast gəlinir.
   • MET geninin surət sayının artması nəticəsində həddindən artıq zülal ifraz olunur və hüceyrə siqnal yolu aktivləşir.
2. MET exon 14 skipping (atlama):
   1. Bu dəyişiklik nəticəsində MET zülalı daimi aktiv qalır.
   2. Xüsusilə NSCLC xəstələrində rast gəlinir və hədəf müalicəyə yön verə bilər.
   3. Bu vəziyyət daha çox molekulyar testlərlə təyin olunsa da, MET amplifikasiyası FISH ilə yüksək dəqiqliklə təyin edilə bilər.

FISH Metodunun Prinsipi və Üstünlükləri:

FISH (Fluorescent In Situ Hybridization) – xromosomların üzərində spesifik DNT ardıcıllıqlarını fluoresan zondlarla hədəfləyən molekulyar sitogenetik texnikadır. Bu metodla:

• Gen amplifikasiyası
• Gen fuziyası və translokasiyalar
• Kopya sayının dəyişməsi (CNA)

yüksək dəqiqliklə təyin edilir.

RET və MET üçün FISH testləri toxuma üzərində (FFPE material) həyata keçirilir. Analiz nəticəsində:

• Genin birləşmə siqnalı (split-signal)
• Genin surət sayı (amplifikasiya statusu)

aşkarlanaraq hədəf müalicəyə uyğunluq qiymətləndirilir.

RET və MET Hədəfli Müalicələr

RET və MET dəyişiklikləri üçün artıq FDA və EMA tərəfindən təsdiqlənmiş hədəf terapevtik agentlər mövcuddur:

• RET:
  • Selpercatinib və Pralsetinib – RET fuziya pozitiv NSCLC və tiroid xərçəngi üçün
• MET:
  • Capmatinib, tepotinib və crizotinib – MET amplifikasiyası və exon 14 skipping halları üçün

Bu səbəbdən, RET və MET genetik testləri yalnız diaqnostik məqsəd daşımır, həm də müalicə istiqamətini təyin edən biomarker rolunu oynayır.

Afgen Genetik Diaqnoz Mərkəzində RET və MET FISH Testləri

Afgen Genetik Diaqnoz Mərkəzində FISH metodologiyası ilə aşağıdakılar təmin edilir:

• RET və MET gen fuziyalarının və amplifikasiyalarının dəqiq aşkarlanması
• FFPE toxuma nümunələri üzərindən etibarlı və sürətli nəticələr
• Klinik şərhlərlə birgə təqdim olunan mütəxəssis genetik həkim raportları
• Molekulyar tumor board üçün uyğun genetik nəticələrin hazırlanması

Laboratoriyamızda istifadə olunan yüksək keyfiyyətli FISH zondları, beynəlxalq protokollara uyğun olaraq təhlil edilir və hər analiz daxili keyfiyyət nəzarətindən keçirilir.