Konsultasiya al

RAS gen ailəsi — KRAS, NRAS və HRAS daxil olmaqla — hüceyrədaxili siqnal yollarının əsas tənzimləyicilərindəndir. Bu genlər tərəfindən kodlanan RAS zülalları hüceyrə böyüməsi, diferensiasiyası və sağ qalması kimi fundamental proseslərə cavabdeh olan MAPK və PI3K siqnal yollarını idarə edir. RAS zülallarında baş verən somatik mutasiyalar, xüsusilə KRAS və NRAS mutasiyaları, hüceyrələrin nəzarətsiz şəkildə bölünməsinə və şişlərin inkişafına səbəb ola bilər.

KRAS və NRAS Mutasiyalarının Klinik Rolu:

Ən çox mutasiyaya uğrayan RAS geni KRAS-dır. Bu mutasiyalar aşağıdakı xərçəng tiplərində geniş yayılmışdır:

• Kolorektal xərçəng
• Ağciyər adenokarsinoması
• Pankreas adenokarsinoması
• Melanoma
• Akut myeloid leykoz (AML) və digər hematoloji malignitələr

KRAS mutasiyaları əsasən ekzon 2 (kodon 12 və 13), daha az hallarda isə ekzon 3 (kodon 61) və ekzon 4 (kodon 117 və 146) bölgələrində müşahidə olunur.
 NRAS mutasiyaları isə əsasən melanoma və bəzi hematoloji şişlərdə aşkarlanır və adətən ekzon 2 və 3-də yerləşir.

RAS Mutasiyalarının Terapevtik Əhəmiyyəti:

RAS mutasiyalarının aşkarlanması yalnız diaqnostik deyil, həm də müalicə qərarları üçün yönverici məlumatdır:

1. Kolorektal xərçəng

• KRAS və NRAS mutasiyaları olan xəstələrdə anti-EGFR monoklonal antikorları (cetuximab, panitumumab) təsirsiz olur.
• RAS vəhşi tip xəstələr bu bioloji preparatlardan fayda görür.

2. Ağciyər xərçəngi

• KRAS G12C mutasiyası olan NSCLC xəstələrində sotorasib və adagrasib kimi yeni nəsil KRAS inhibitorları effektivdir.

3. Melanoma

• NRAS mutasiyaları, xüsusilə Q61 kodonunda, MEK inhibitorları ilə hədəflənə bilər.

4. Hematoloji malignitələr

• NRAS mutasiyaları AML və JMML kimi xəstəliklərdə proqnostik əhəmiyyət daşıyır və klinik sınaqlarda hədəf terapiya imkanları araşdırılır.

Texniki Əsaslar və Testin İcrası:

KRAS və NRAS mutasiyalarının təyini üçün müasir molekulyar texnologiyalar istifadə olunur:

• Real-Time PCR (qPCR): Tez və spesifik mutasiyaları aşkarlamaq üçün əlverişlidir.
• Yeni Nəsil Sekanslama (NGS): Geniş miqyaslı analizlərdə bir neçə mutasiyanı eyni anda təyin etmək üçün idealdır.
• Digital PCR (dPCR): Xüsusilə qan plazmasından alınmış cfDNA nümunələri üçün yüksək həssaslıqla işləyir.
• Sanger Sekanslama: Seçilmiş mutasiyaların təsdiqlənməsi üçün istifadə olunur.

Nümunə Tipləri:

KRAS və NRAS testləri üçün uyğun nümunələr bunlardır:

• FFPE toxuma (şiş biopsiyaları)
• Qan plazması (likvid biopsiya) – invaziv olmayan yanaşma kimi xüsusilə təqib məqsədilə istifadə olunur.

Afgen Genetik Diaqnoz Mərkəzində KRAS və NRAS Testləri:

Afgen Genetik Diaqnoz Mərkəzi olaraq KRAS və NRAS mutasiya analizlərini beynəlxalq keyfiyyət standartlarına cavab verən cihazlar və mütəxəssislərlə həyata keçiririk. Xidmətlərimizə aşağıdakılar daxildir:

• Klinik ehtiyaclara uyğun NGS və qPCR platformaları
• Həm toxuma, həm də likvid biopsiya nümunələrindən analiz
• Hərtərəfli genetik raport və klinik şərh
• Nəticələrin onkoloq və genetik həkimlər tərəfindən təhlili

Bizim məqsədimiz xəstəyə fərdiləşdirilmiş müalicə yanaşmasını təmin etməkdir.

Testin Klinik dəyərləndirilməsi:

KRAS və NRAS mutasiya nəticələri beynəlxalq müalicə protokollarına (ESMO, NCCN, ASCO) əsasən şərh olunur. Aşağıdakı klinik qərarlar bu nəticələrə əsaslanır:

• RAS vəhşi tip: Anti-EGFR terapiyası mümkündür.
• KRAS G12C pozitiv: Yeni nəsil KRAS inhibitorları ilə hədəf müalicə.
• NRAS mutasiyalı melanomalar: MEK inhibitorları düşünülə bilər.

Bu testlərin aparılması müalicənin effektivliyini artırır, xəstənin molekulyar profilini ortaya qoyur və gələcək risklərin proqnozlaşdırılmasına kömək edir.